Wat blijft er nog over... voor journalisten?
Ezra Eeman over de toekomst van AI & journalistiek
Wat nemen de slimste koppen van de NPO mee van het grootste journalistieke festival van Europa? Ik was in Perugia voor een bijzondere podcastserie met (adjunct-)hoofdredacteuren van onder andere NOS, EenVandaag en de VPRO. In deze nieuwsbrief duiken we in aflevering 1 met Ezra Eeman (Innovation & Strategy director bij de NPO) over AI en journalistiek. Spoiler: “We’re fucked” was een serieuze eerste reactie. Maar juist daarom is dit het moment om scherp te krijgen waar onze unieke waarde als maker ligt.*
Afgelopen week was ik op het International Journalism Festival in Perugia. Dat is een bijzondere conferentie, want het wordt al bijna 20 jaar georganiseerd door een echtpaar dat alles zelf regelt en beslist. Je hoeft je als bezoeker nergens te registreren en alle sessies zijn gratis. Je kunt dus gewoon naar Umbrië afreizen en binnenlopen in een zaal die je interessant lijkt. En als de sessie tegenvalt, kun je je een uur lang vergapen aan de locaties, zoals bijvoorbeeld het 18e eeuwse Teatro del Pavone:
Hoe dan ook, ik was er dit jaar om te werken, want NPO Innovatie en Media Campus NL hebben
en mij gevraagd om een speciale serie van onze ‘Three Takeaways’ Podcast op te nemen op het festival. Het format van de podcast is dat we mediapioniers vragen naar de drie belangrijkste inzichten, lessen of ontwikkelingen die mediamakers nú moeten weten om klaar te zijn voor de toekomst. Zo proberen we het concreet te maken, zodat je weet waar je mee aan de slag kunt.Voor deze Perugia Special mochten we zes vooraanstaande mediamakers binnen de NPO bevragen over wat zij van de conferentie in Perugia mee naar huis gaan nemen, zodat we daar allemaal van kunnen leren. En ik moet bekennen, de line-up is behoorlijk cool: onder andere de (adjunct-)hoofdredacteuren van NOS Nieuws, EenVandaag, KRO-NCRV en VPRO schoven in onze Italiaans pop-up studio aan de keukentafel aan. Over hun inzichten en plannen, praat ik jullie de komende weken bij.
“Nou… we’re fucked”
Want vandaag wil ik het graag even met jullie hebben over de eerste aflevering die nu online staat, want daarin spreken we Ezra Eeman, Strategy & Innovation Director bij de NPO.
Ezra houdt al enkele jaren alle trends en technologische ontwikkelingen op mediagebied bij in zijn Wayfinder nieuwsbrief (en bijbehorend Trend Report). In Perugia was hij ook één van de sprekers, en zijn talk maakte indruk.
Ik zat in de zaal, en na zijn presentatie zei een eindredacteur naast me: “Nou… We’re fucked.” Want ja, het gaat in Ezra’s sessie onder andere over dat inmiddels meer mensen een betaald abonnement op een AI-model hebben, dan op een krant (even precies zijn: tussen de 18-34 in de VS). Dus we moeten in de journalistiek met z’n allen heel goed nadenken: waar maken wij als makers nog écht het verschil? Een minuut voorproefje van Ezra in de podcast:
Je kunt de hele aflevering hier beluisteren, maar ik heb Ezra’s takeaways over AI & journalistiek ook voor je op een rijtje gezet:
1. AI is volwassen geworden, we zijn voorbij de hype
Of vooruit, AI is aan het puberen, aldus Ezra. Maar op redacties wereldwijd wordt er al volop mee geëxperimenteerd: bij sommige mediabedrijven kun je al ‘kletsen’ met je archief, anderen laten metadata automatisch genereren of gebruiken AI voor het samenvatten van interviews.
We bespreken hoe dat er in de praktijk uitziet en welke redacties al meters maken. En dat de zorg niet zozeer zit in of je als journalist nog werk hebt in de toekomst, maar meer in of dat werk nog door de juiste mensen gevonden wordt in plaats van dat het alleen maar voer wordt voor chatbots.
2. AI hoeft geen Amerikaans verhaal te zijn
Ik moet bekennen dat ik een ingewikkelde takeaway vond. Want ja, er zijn alternatieven voor de Amerikaanse (AI)-techreuzen. Maar eerlijk? Ik ben nog steeds niet van Instagram af, dat overstappen naar Signal lukt nog niet zo best en ik grijp toch ook vaker naar de Amerikaanse AI-modellen dan naar Europese (of Aziatische) alternatieven.
Toch benadrukt Ezra dat het geen gelopen race is. Er liggen miljarden klaar om te investeren in eigen, Europese modellen. En alles kan snel veranderen - kijk hoe snel DeepSeek ineens opkwam. Het belang van nadenken over wie er eigenlijk achter al deze AI-modellen zitten, werd ook onderstreept door klokkenluider Christopher Wylie in de sessie “How Silicon Valleys AI emperors are reshaping reality”.
Dus tot de Europese alternatieven minstens net zo goed zijn: durven we te kiezen voor iets dat misschien trager, rommeliger en principiëler is, maar wél van onszelf?
3. We hebben weer wat meer chaos nodig online
Tot slot houdt Ezra nog een klein pleidooi voor meer “digitale onkruidplekken”. Alles is online zo gepolijst en ingekaderd door de grote platforms: we hebben ruimte nodig waar spontaan geëxperimenteerd kan worden, zonder dat alles vastligt in metrics en KPI’s.
Dus: voor iedereen die werkt in media of journalistiek en zich afvraagt wat onze rol in de toekomst gaat zijn: in 25 minuten ben je bijgepraat.
🎧 Luister hier naar de aflevering:
Ik ben heel benieuwd wat je van het gesprek en Ezra’s Takeaways vindt. Laat het me weten in een reactie! En als je iemand kent die met dezelfde vragen worstelt als Merlijn, Ezra en ik: heel fijn als je deze nieuwsbrief of podcast wil doorsturen.
Tot snel!
Jolien
*Deze nieuwsbrief schrijf ik helemaal zelf, maar de intro maak ik daarna met mijn eigen CustomGPT ‘Hook Meester’ (probeer ‘m vooral zelf en vertel me wat je vindt!). Deze custom tool trainde ik met interessante sessies op SXSW over hoe je mensen je verhaal intrekt, óók als het vrij inhoudelijk is. Hoe de tool tot stand kwam vertel ik in deze editie van Creators at the Crossroads:
